, , , , , , ,

Yorum: Franz Kafka - Dönüşüm

Tür: Öykü, Klasik
Goodreads Puanı: 3,74 (256.654 oy)
Orijinal Adı: Die Verwandlung
Yayınevi: Can Yayınları
Çeviri: Ahmet Cemal
Basım Yılı: 2014
Sayfa Sayısı: 102
Franz Kafka'nın 1915'te yayımlanan Dönüşüm adlı öyküsü, yazarın, anlatım sanatının doruğuna ulaştığı bir eseridir. Küçük burjuva çevrelerindeki yozlaşmış aile ilişkilerini en ince ayrıntılarına kadar irdeleyen bu uzun öykü, aynı zamanda toplumun dayattığı, işlevini çoktan yitirmiş kalıplara bilinç düzeyinde başkaldıran bireyin tragedyasını çarpıcı bir biçimde dile getirir.

Kitabın Değişim olarak bilinen adının gerçekte Dönüşüm olduğu, ifadesini Ahmet Cemal'in açıklamasında bulur: "Gregor Samsa'nın bir sabah kendini yatağında bir böcek olarak bulması, salt bir değişim değil fakat 'başkalaşım'dır. O, insanlığını koruyarak bazı değişiklikler geçirmemiştir; artık farklı bir canlı türü olmuştur."

Bu açıklama, Kafka'nın eserini tanımlarken kullandığı ifadeyle de örtüşür: "Herkes, beraberinde taşıdığı bir parmaklığın ardında yaşıyor. Şimdi hayvanlarla ilgili bunca şey yazılmasının nedeni de bu. Özgür ve doğal bir yaşama duyulan özlemin ifadesi. Oysa insanlar için doğal yaşam, insanca yaşamdır. Ama bunu anlamıyorlar. Anlamak istemiyorlar. İnsan gibi yaşamak çok güç, o nedenle hiç olmazsa kurgusal düzeyde bundan kurtulma isteği var... Hayvana geri dönülüyor. Böylesi, insanca yaşamaktan çok daha kolay."
Dönüşüm, Kafka'nın okuduğum ilk kitabıydı. Kafka ve yazım tarzı hakkında o kadar çok şey duymuştum ki sırf merakımdan bir kitabını okumak istedim. Ben de elimin altında olan bir kitabını, Dönüşüm'ü okudum. Beklediğim kadar iyi değildi ama genel olarak kitabı keyifle okudum.

Kitabın kurgusu, bir adamın ansızın kendini böcek olarak bulması üzerine kurulu. Kafka, bu değişimi somut bir olaydan ziyade soyut, felsefi bir olgu olarak işlemiş. Bu konuda beklediğimden çok farklı bir kurguyla karşılaştım. Ben, bu dönüşümün biraz daha gerçekçi bir bakış açısıyla ele alınacağını; adamın nasıl böceğe dönüştüğü, bundan nasıl kurtulacağı gibi soruların yanıtlarını bulacağımı sanmıştım. Onun yerine bu dönüşümün sosyal ve felsefi etkilerini okudum. Kafka, bu dönüşümün hem Gregor Samsa'nın hem de etrafındakilerin hayatına etkilerini ve bu böcekten uzak durma nedenlerini çok iyi yazmış. Yine de aklımdaki soruların cevaplarını bulamadığım için kitabın bir yönden eksik kaldığını düşünüyorum.

Kafka'nın yazım tarzı, şimdiye kadar okuduğum hiçbir yazarınkine benzemiyor. Öncelikle yazar, böceğe dönüşme kavramını ilginç bir açıdan ele alışıyla şaşırttı beni. Sonra da insanların kendinden ve normal olmayana karşı hislerini ve düşüncelerini başarıyla işleyişini okudum. Özellikle, Gregory Samsa'nın ailesinin kendisine olan tavırlarının değişimi mükemmeldi. Kitabın sonu da benim için tam bir sürprizdi.

Kitap kısa olmasına rağmen, yaklaşık iki ayda bitti. Bunun en büyük nedeni, kitapta Dönüşüm hakkında yazılan notların fazla olmasıydı. Kitapta yer alan her cümleyi -ister önsöz olsun ister ekler- okuyan biri olduğum için bu açıklamaları atlayamadım ve okurken sıkıldım. Kitabın bu kısımları, özellikle benim gibi daha önce hiç Kafka okumamış olanlar için, bulunmaz nimet; zira hem Kafka hem de Dönüşüm çok güzel açıklanmış. Fakat not kısımlarını okumayı sevmeyenler sıkılabilir veya Kafka'nın eserlerine aşina olanlar için bu kısımları okumak zaman kaybı olabilir. Kitabın basım özelliklerinden bahsetmişken, kitabın kapağını yaratıcı bulduğumu da belirteyim :)

Aslında, kitap hakkında yazmak istediğim çok şey var. Hem uzun zamandır yorum yazmayıp paslandığımı hem de Kafka'nın yazım tarzının betimlenmesinin çok zor olduğunu düşündüğümden daha fazla yazacağımı sanmıyorum. Dönüşüm'ü okumak, benim için ilginç bir deneyimdi. Kitabı bir daha okumayı düşünüyorum. Sorularıma cevap bulamasam da neden bulamadığımı ve Gregory Samsa'nın değişimini daha iyi anlayabilirim, belki. Sırf Kafka'nın üslubu için diğer kitaplarını da okumak istiyorum. Dönüşüm'ü ise farklı bir tarzla karşılaşmak isteyenlere tavsiye ediyorum.



İnsan belli bir anda çalışamayacak durumda olabilir; ama o insanın geçmişteki hizmetlerini anımsamak ve engel ortadan kalktıktan sonra hiç kuşkusuz daha büyük ve yoğun bir çaba göstereceğini düşünmek için en uygun zaman da işte o andır.





post signature
Paylaş:

10 yorum:

  1. Allah'tan ben de kitaplardaki açıklama/not bölümlerini okumayı seven biriyim. Yoksa "Dönüşüm" kitabında sadece yazarın yazdıklarını okuyarak kitabı anlayabileceğimden çok şüpheliyim:) Ama o açıklamalardan sonra benim için başucu kitabı olabilecek bir kitap okumuş oldum gerçekten.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kitabı tekrar tekrar okuyup sindirebilirsem, benim için de başucu kitabı olma potansiyeli var aslında :)

      Sil
  2. Hayatımda Gördüğüm En İyi Kitap Bu Kitapla Franz Kafka Gibi Bir Ustayı Tanımış Oldum

    YanıtlaSil
  3. Ben hiç bişey anlamadım, sonuçsuz bitmiş, boşuns zamanımı aldı, dipnot falan da yoktu kitapta :( insanları yanlış yönlendirip bu kitabı okuyarak zaman kaybettirmeyin, 5 yaşındaki çocuğum bile daha güzel kitap yazar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Anlamadıysanız, tekrar okumanızı tavsiye edebilirim ancak. Benim okuduğum, Can Yayınlarının bu kapağa sahip 41. baskı kitabıydı. Kitabın ilk 16 sayfası künye bilgileri, yazar ve çevirmen hakkında bilgiler, içindekiler ve çevirmenden çeviri notunu içeriyor. Kitap metni 19. sayfadan 84. sayfaya kadar sürüyor. Son 17 sayfada da yazardan sonsöz ile Kafka'nın Dönüşüm üzerine çeşitli kişilere yazdığı mektuplardan notlar bulunuyor. Sizin okuduğunuz kitap başka bir yayınevine aitse notlar ve ekler kısmında farklılıklar olabilir. Benim okuduğum kitapta da dipnot yoktu ki ben yorumumda dipnottan bahsetmiyorum; önsöz ve eklerden bahsediyorum. Ayrıca, ben burada düşüncelerimi aktarıyorum, insanları yönlendirmiyorum. Kitabı alıp almamak, okuyup okumamak size kalmış. İsterseniz kitabı önce bir anlayın, yazarın ne aktarmak istediğini bir kavrayın ondan sonra kitap hakkında atıp tutun.

      Sil
    2. Birader Texas,Tommiks varken eline niye Kafka alıyorsun

      Sil
  4. Çok başarılı bir şekilde yorumlamışsın , ellerine sağlık :)

    YanıtlaSil
  5. beklediğin kadar iyi değil miydi.. yazık sen de samsa'nın ailesi gibi olduğun için beklediğin gibi çıkmaması çok normal. Ayrıca "Ben, bu dönüşümün biraz daha gerçekçi bir bakış açısıyla ele alınacağını; adamın nasıl böceğe dönüştüğü, bundan nasıl kurtulacağı gibi soruların yanıtlarını bulacağımı sanmıştım" yazmışsın. Eğer böyle sandıysan gerçekten bu kitap zaten senlik değil hiç boşuna okuma tekrardan. Kitap zaten gerçekçi anlatılmış. İçinde yatan gerçeği anlamayan sensin.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, beklediğim kadar iyi bulmadım kitabı. Samsa'nın ailesi gibi derken? Burayı biraz daha açabilir misiniz?

      Evet, böyle sanmıştım; çünkü kitabın içeriği hakkında "böceğe dönüşen adam" dışında bir bilgim yoktu, spoiler yiyerek veya başkalarının düşüncelerini okuyarak bunların Dönüşüm'ü okuma deneyimimi etkilemesini istememiştim. Kitap hakkında pek bilgim olmadığı için de böyle zannetmem normal diye düşünüyorum.

      Ben fiziksel gerçekçilikten bahsediyorum ve bu açıdan baktığımda kitabı gerçekçi bulmamıştım ki daha sonra buradaki dönüşümün metafor olduğunu gördüm. Fakat siz birinin böceğe dönüşmesini gerçekçi buluyorsanız, "gerçekçi" sözcüğünün anlamına bir bakmanızı tavsiye ederim.

      Kitabın verdiği mesajı alamadığımı düşünüyorsunuz sanırım; öyleyse lütfen buyurun, siz anlatın. Kitap hakkındaki düşüncelerinizi biraz daha ayrıntılı bir şekilde yazabilir misiniz? Bu sayede, benim gibi, kitabın içindeki tek gerçeği anlamayanların az da olsa bir fikri olur bu konu hakkında (!)

      Sil